Қаламыздағы балалар көркемсурет мектебі мұғалімдер мен шәкірттерінің жұмыстарын жұртшылық назарына ұсынып, жиі-жиі көрме ұйымдастырады. Бейнелеу өнерінің түрлі техникалары үйлескен көркем дүниелер қиялға жетелеп, көздің жауын алады. Мұндай туындыларды көркемсурет мектебіндегі немесе тарихи-өлкетану музейіндегі көрмелерден көріп жүрміз. Солардың ішінде аса қызықтырғаны — панно.
Панно — түрлі материалдардан жасалатын сурет. Оны суретші қалауына қарай ағаш, шыны, қағаз, сәндік сылақ, гипс, тіпті қамырдан жасайды. Панноның көлемі мен формасы да әр түрлі болады. Кейбірі тегіс, енді біреулері бедерлі болуы мүмкін. Кейінгі жылдары сәнге айналған арт-панно эстетикалық рөл атқаратын сурет ретінде интерьерге өзгеше ерекшелік береді.
Панно жасау шебері Ольга Астапенко — Абай облысы Шар қаласының тумасы. Колледжден соң Семейдегі Шәкәрім атындағы университетті бітіріп, қаламыздағы көркемсурет мектебінде көп жылдан бері балаларға кескіндеу өнерін үйретіп келеді. Ол өз шығармашылығын да ойдан шығарған емес. «Біреуге үйрету үшін өзіңді үздіксіз жетілдіруің керек» деп санайтын Ольга Владимировна үнемі ізденіс үстінде. 22 жылдан бері бейнелеу өнерінен сабақ беретін тәжірибелі мұғалім балаларды ғана емес, ересектерді де оқытады. Осы орайда «Күлгін шуақ» (Фиолетовое солнце) клубын құрып, сурет салуды меңгергісі келгендерге сұлулықты сомдауға, сезінуге мүмкіндік жасап жүр.
Ольга Астапенко өз жұмыстарын-да адамның ішкі әлемін, сезімдерін бейнелейді. Сонымен қатар, оның туындылары бірін-бірі толықтырып тұратынын аңғаруға болады. Бұл, әсіресе, «Сенім», «Нәзіктік», «Инь Ян» секілді диптихтарынан (ортақ идеялы екі картинадан тұратын қосарлы жұмыс) көрінеді. Негізінен коллаж элементтері бар сәндік рельеф стилін қолданады.
Панноны өзі ғана жасап қоймай, оқушыларына да оның қыр-сырын танытуда. Ал соңғы кездері этностильде көп жұмыс орындап жүр. Онысына жоғары баға берген көркемсурет мектебі директоры Ғинаят Сыздықов оның идеялары әріптестері тарапынан да зор қолдау тапқанын айтады.
— Биылғы Наурыз мерекесінде арнайы сәндік фигураларды жасауға атсалысты. Ежелгі Қазақстан жерін мекендеген арғы бабаларымыздың тасқа қашап салған сурет-хаттарын тірілтіп, көркем дүние жасап шығарды. Қазақылықты қанына сіңірген қарт Семейдің қызы қазақтың жанын жақсы түсінеді, — дейді Ғинаят Хамитұлы ризалықпен.
Айта кетсек, мектеп директоры айтқан сәндік фигуралар кешегі Наурыз тойында орталық алаңға құрылған киіз үйлердің сәнін келтірді. Олардың арасынан күнбасты адам бейнесі, торсық, тұмар, сәукеле, шолпы, т.б. көруге болады.
Жалпы, сурет мектебінің педа-гогтары — өмірін өнерге арнаған жандар. Идеясын шәкірттерімен бірге жүзеге асырып, ұлттық нақышты заманауи графикамен байланыстырған Азамат Рахметов осыдан 7-8 жыл бұрын «ШикАрт» сән театрының негізін қалаған еді.
А.Рахметов табиғаты көркем Баянауылда дүниеге келген. Бала кезінен сурет салуға қызыққан ол Павлодар мемлекеттік университетін бітірді. Бертін Екібастұз қаласына қоныс аударып, сегіз жылдан бері осы мектепте дәріс беруде.
— Зерттеу тақырыбым киім дизайнына қатысты болған еді. Сол кезде осындай этностильдегі киімдерді модельдеу, сән театрын құру идеясы туды. «Шик-ART» сән театры көрмеге жыл сайын бір коллекция ұсынады. Әр топтамада 10-11 костюм бар. Қазақы нақыш, сақ заманы стилін қолданудағы мақсатым — оқушылар туған жерінің тарихын, өткенін ұмытпай, бойларына сіңірсе деймін, — дейді Азамат Дәулетбекұлы.
Ең алғаш сақ дәуіріндегі ою-өрнекті киімдермен, зергерлік бұйымдарымен жарқ етіп шыққан «Шик-ART» бүгінге дейін бірнеше топтама ұсынды. Содан бері республикалық, халықаралық көрмелерде бас жүлдені бермей келеді. Сән театры көрмеге әр жолы «Қызыл кітапқа» енген жануарларды, ежелгі бас киім түрлерін, алуан түрге боялған өрнекті шапандар дайындады. Солардың әрқайсысына идея авторлары өзіндік мән дарытып, әлем көз тіккен жарқын да батыл этностильді паш етуге тырысқан. Биылғы топтама да өз ерекшелігімен таңдай қақтыратын болады.
Қазіргі таңда батыстық сән үлгілерімен қатар заманауи стильде тігілген ұлттық киімдерге әуестік артуда. «Шик-ART» талай жастың қиялын ұштап, осындай игі бастамаларға жол ашары сөзсіз.
Гүлсана Медеубай
